Tuyên Quang vào mùa mưa lũ từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm luôn gây ra tình trạng ngập sâu, ngập lâu, ảnh hưởng tới đời sống người dân, cơ sở hạ tầng và sản xuất nông nghiệp. Thông thường, khi có mưa lũ, việc giám sát diện tích ngập gặp khá nhiều khó khăn do khả năng tiếp cận thực địa tương đối hạn chế. Việc ứng dụng các vệ tinh quan trắc trái đất trước kia cũng không thuận lợi do tình trạng thời tiết xấu, mây mù, khiến tư liệu ảnh của các vệ tinh như Landsat-7, Landsat-8, IKONOS, WorldView, MODIS... bị che phủ gần như hoàn toàn.

Một số khu vực ở huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang đã rơi vào cảnh ngập lụt do mưa to vào sáng nay (25/8/2017). Ảnh Đào Thanh

Tư liệu vệ tinh radar trước đây với Radarsat, Cosmo Skymed hay ENVISAT cũng không cho phép thu thập liên tục ảnh mặt đất của một khu vực bất kỳ như Tuyên Quang. Cho dù có thu được ảnh nhưng thời điểm thu ảnh không trùng hoặc không tốt đối với công tác giám sát ngập lụt.

Gần đây, khi Sentinel-1 của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) được đưa vào hoạt động (từ năm 2015), khả năng tiếp cận với nguồn dữ liệu radar với độ phủ toàn cầu và khả năng chụp lặp ngắn (12 ngày) đã giúp công tác giám sát ngập lụt thuận lợi hơn rất nhiều. Với cặp hai vệ tinh Sentinel-1A và Sentinel-1B, hiện tại các chuyên gia viễn thám có thể thu nhận ảnh vệ tinh của Tuyên Quang trong vòng từ 3, 5 và 9 ngày.

Đội ngũ kỹ thuật của P-GIS đã thu thập 19 cảnh ảnh Sentinel-1 từ 4/6/2018 đến 30/8/2018 để phục vụ công tác nghiên cứu các khu vực bị ngập nước tỉnh Tuyên Quang. Mục tiêu của nghiên cứu là xác định những khu vực bị ngập nước và thời gian ngập úng (tính bằng ngày) theo thang chia của Bộ tài Nguyên và Môi trường. Cụ thể:

1. Cấp 1: Từ 1-5 ngày;

2. Cấp 2: Từ 5-10 ngày;

3. Cấp 3: Từ 10-30 ngày;

4. Cấp 4: Từ 30-60 ngày.

5. Cấp 5: Trên 60 ngày.

Theo đánh giá của chúng tôi, những khu vực có thời gian ngập nước trên 60 ngày là những vùng nước cố định như mặt hồ hay sông suối.

Với khả năng phát tín hiệu xuyên suốt mây mù, các vệ tinh radar như Sentinel-1 đã và đang giúp ích rất nhiều các nhà khoa học trong việc giám sát và đánh giá thiệt hại do thiên tai mưa lũ gây ra. Nguồn tư liệu miễn phí từ chùm các vệ tinh Sentinel thực sự giúp ích rất nhiều cho các nhà khoa học và chính phủ các nước đang phát triển như Việt Nam, một trong những quốc gia luôn phải hứng chịu nhiều tai biến môi trường hàng năm.