Bạn đọc ở Phần 1 có thể thắc mắc khi nghe tiêu đề "Tốp 10 nguồn dữ liệu GIS miễn phí" mà lại thấy cả ảnh vệ tinh và các loại số liệu khác. Chúng tôi xin bàn luận thêm về khái niệm dữ liệu GIS một chút. Khái niệm dữ liệu GIS ở đây bao trùm lên khái niệm dữ liệu không gian - nhóm dữ liệu mô tả một chủ đề nào đó gắn với vị trí địa lý của thông tin. Như vậy, ngay cả một bảng tính Excel ngoài các trường thông tin vốn có, nếu được "bỏ" thêm 2 trường "kinh độ" và "vĩ độ" thì cũng được coi là một tập dữ liệu GIS, cho dù nó không mang hình hài của một lớp thông tin bản đồ.

Tiếp nối 5 cơ sở dữ liệu GIS hàng đầu được trình bày trong Phần 1, chúng ta cùng xem xét 5 kho dữ liệu miễn phí trong bài viết phần này.

Open Topography cung cấp một giao diện dạng portal (bảng tin) giúp tải dữ liệu địa hình độ phân giải cao, kèm theo bộ công cụ hỗ trợ.

Nếu cho bạn 5 giây để lựa chọn dữ liệu địa hình, bạn sẽ chẳng đắn đo nói ngay ... LiDAR. Vâng, đúng vậy, sau 5 giây bạn sẽ có LiDAR với Open Topography.

Chúng ta đều biết dữ liệu LiDAR thuộc nhóm "hiếm có khó tìm". Bởi vậy mà Open Topography trở nên đặc biệt vì nó cho phép bạn trả lời câu hỏi: Dữ liệu LiDAR ở đâu? Ngay cả khi tìm kiếm dữ liệu địa hình làm từ ảnh vệ tinh, bạn cũng sẽ thấy ở đây.

Ưu điểm: Lựa chọn vùng cần tìm trên bản đồ và kiếm LiDAR của bạn.

Loại dữ liệu: LiDAR (90% độ phủ cho Hoa Kỳ, Canada, Úc, Brazil, Haiti, Mexico, và Pueto Rico - hơi buồn vì không có Việt Nam).

Hơn 500 loại dữ liệu có thể được tìm thấy trong cơ sở dữ liệu của tổ chức Liên hợp quốc về Môi trường - UNEP Environmental Data Explorer.

Ái chà, không dễ nhằn như vậy. Chúng tôi cảm thấy khá khó khi sục sạo vào trong cơ sở dữ liệu GIS của tổ chức này. Bạn sẽ phải tìm nút lệnh "Advanced" rồi mò sang "Filter Geospatial Data Sets" để sàng lọc các bộ dữ liệu như thời tiết, tai biến, hay hệ sinh thái... trước khi "đao" chúng về.

Ưu điểm: Liên tục được cập nhật, nhiều cách tìm kiếm dữ liệu.

Loại dữ liệu: Tất cả ở dạng Grid (raster) về khí quyển, năng lượng, hiện trạng, sinh thái, đại dương...

Trang web NASA Earth Observations (NEO) cung cấp dữ liệu ảnh vệ tinh ở cấp độ toàn cầu. Tất cả những gì được ưu tiên ở đây là làm sao việc tiếp cận nguồn dữ liệu vệ tinh miễn phí ở cấp độ toàn cầu trở nên thuận tiện nhất.

Hãy tưởng tượng nếu bạn muốn thấy hình ảnh về hiện trạng môi trường và thời tiết toàn cầu hàng ngày, bạn chỉ cần lên đây và xem. NEO có hơn 50 bộ dữ liệu như vậy. Chúng có thể được tải về dưới nhiều định dạng như JPG, PNG, Google Earth và GeoTIFF.

Bạn sẽ thấy vô cùng khó khăn nếu một ngày hệ thống dữ liệu GIS của NASA đột nhiên đóng cửa.

Ưu điểm: Cập nhật liên tục và hỗ trợ tải về dưới nhiều định dạng.

Loại dữ liệu: Định dạng grid (raster) về khí quyển, năng lượng, lớp phủ, sinh quyển, hải dương.

Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) là nơi cung cấp ảnh vệ tinh miễn phí có độ phân giải cao nhất tính đến thời điểm hiện tại. Với chùm vệ tinh Sentinel, dữ liệu của ESA khá đa dạng và có thể được tải về thông qua trang web Sentinels Scientific Data Hub.

Bạn sẽ phải đăng ký một tài khoản cá nhân. Trên đó bạn sẽ thấy ảnh quang học đã được nắn chỉnh trực giao (Sentinel-2), ngoài ra có ảnh radar miễn phí (Sentinel-1) và một vài thứ khác nữa. Chúng hoàn toàn miễn phí.

Ưu điểm: Ảnh vệ tinh độ phân giải 10m. Ảnh Sentinel-2 với 11 kênh phổ.

Loại dữ liệu: Dữ liệu raster với 11 kênh phổ cho Sentinel-2 và ảnh radar với Sentinel-1.

Terra Populus là hệ thống duy nhất liên kết và tích hợp dữ liệu điều tra dân số từ 160 quốc gia khắp toàn cầu với dữ liệu môi trường (lớp phủ, hiện trạng và thời tiết). Dữ liệu điều tra dân số trong TerraPop bao gồm dữ liệu cá nhân và dữ liệu hộ gia đình của hơn 80 quốc gia, tích hợp với dữ liệu tổng hợp từ hơn 80 quốc gia khác trong hơn 6 thập kỷ, từ những năm 1960 đến nay.

Điểm khác biệt của TerraPop nằm ở chỗ dữ liệu được trình bày theo tiến trình thời gian và không gian xuyên suốt. Không những các nhà nghiên cứu, mọi người đều có thể sử dụng công cụ này để tìm kiếm, theo dõi biến động về dân số và môi trường trong không gian địa lý.

Ưu điểm: Giao diện thân thiện, tùy biến, dữ liệu đa thời gian.

Loại dữ liệu: Phân cấp theo khu vực và chủ đề như lớp phủ, hiện trạng và thời tiết..

Xem thêm: Phần 1

Nguồn: GISGeography